Üniversite kapısından giren birçok öğrencinin hayalidir akademisyen olmak! Hayatı boyunca öğrenmek ve öğrendiklerini aktarmak isteyenlerin ve üniversite hayatından kopmak istemeyenlerin iş adresi diyebilirsiniz. ‘’Akademisyenlik nedir?’’, ‘’Nasıl akademisyen olabilirim?’’, ‘’Akademisyen olmak için gerekli şartlar nelerdir?’’,  ‘’Araştırma görevlisi ne iş yapar?’’ gibi aklınıza takılan birçok sorunun cevabını bulmak istiyorsanız bu yazımızı sizler için yazdık. Hadi okumaya başlayın!

Akademisyenlik Nedir?

Akademisyen kelime anlamıyla bakıldığında üniversite ve yüksek öğrenim kurumlarında öğretimi gerçekleştiren, araştırma yapan ve özgün araştırmalarıyla alanına katkıda bulunan kişilere verilen genel mesleki unvandır. Yani hayatı boyunca öğrenmeye, öğretmeye ve özgün şeyler üretmeye devam eden bir meslek dalıdır. Hayat boyu eğitimle iç içe olmak gerektiği için yoğun bir çalışma temposu vardır. Tıptan matematiğe, psikolojiden edebiyata, tarihten doğa bilimlerine kadar her alanda akademisyen olunabilir. Devlet güvencesinde çalışan akademisyenler için tayin durumu söz konusu değildir. Başka üniversitelere geçmek için açılan kadrolara tekrar başvuru yapılması gerekmektedir.

Akademisyenlik Yolunda Üniversitedeyken Neler Yapılabilir?

Bilim, sanat, tıp vb. alanların beyin takımı olarak görebileceğiniz akademisyenliğin temellerini üniversite yıllarından itibaren atmanızda fayda var. Sizlere tavsiyemiz bu konuda öncelikle hocalarınızla görüşüp akademisyenlik hayaliniz olduğunu söyleyip yol gösterici olmasını rica etmeniz. Örneğin; hocanıza birlikte araştırmalara yardımcı olmak için laboratuvarda yardımcı olabileceğinizi söyleyin. Bu sayede yeterliliğinizi artırmış olur, değerli hocalarla birebir tanışma fırsatı yakalayabilirsiniz. Ayrıca akademisyenlik gerçekten sizin için uygun bir meslek dalı mı sorusunun cevabını da almış olursunuz. Ayrıca bölümünüzle alakalı çeşitli kongrelere katılarak çalışmalar da yapabilirsiniz. Bu sayede üniversite yıllarından itibaren bilimsel çalışmalarla uğraşarak network ağınızı da genişletebilirsiniz.

En önemli noktalardan biri not ortalamanızı yüksek tutmanız! Bunun yanı sıra beş yıl geçerliliği olan ALES sınavına da üniversite yıllarının ilk yıllarından itibaren girmenizde fayda sağlayacaktır.

Nasıl Akademisyen Olunur? 

Akademisyen olmanın ilk şartı yüksek lisans yapmak! Bunun için ise lisans mezunu ve iyi bir not ortalamasına sahip olmanız gerekir! Ülkemizde bazı üniversiteler en az 2,50 not ortalaması isterken bazıları ise en az 3,00 istemektedir. Not ortalamanızın yanı sıra ALES ve yabancı dil sınavlarından yeterli puanı almanız gerekmektedir. Üniversiteden üniversiteye bu puan değişmektedir. Başvurmak istediğiniz üniversitenin başvuru şartlarına bakmanız gerekmektedir. Yüksek lisans 2 yıl sürmektedir.

Yüksek lisans eğitiminizi tamamladıktan sonra doktora eğitimine başlamanız gerekmektedir. Akademisyen olmanın en önemli basamağı bu diyebiliriz.  Başvuru şartları yüksek lisans ile aynıdır. Bu eğitim en az 4 yıl sürmektedir. Doktora eğitimi ders dönemi ve tez dönemi olmak üzere iki aşamada gerçekleşmektedir. Bu aşama akademik anlamda daha verimli araştırmalar yapmanız ve bilimsel yorum ve analiz yapabilme yeteneğinizin en üst seviyeye çıkması için gereklidir. Yurt dışında yüksek lisans ve doktora şartları ise değişmektedir. MEB’in kendi bursu olan YLSY Bursu ile de yurt dışında yüksek lisans veya doktora yapmanız mümkün. YLSY Bursu Nedir? yazımızda tüm detaylar yazmaktadır. Doktora eğitiminizi tamamladıktan sonra doçent, profesör gibi unvanları kazanmak için akademik kariyerinize devam etmelisiniz.

Akademisyenin Görevleri Nelerdir?

  • Öğrenmenin yanı sıra öğretmenin de ön planda olduğunu söylemiştik. Hepinizin bildiği gibi ilk sırada üniversitelerde ders vermek yer alıyor. Ders programları, sınavlar, eğitimler ve kayıt işlemleri gibi idari işlemleri yaparlar.
  • Akademisyen olmanın doğasında araştırma yapmak vardır. Sizler de akademisyen olma yolundaysanız bilimsel araştırmalar yaparak gelişim sürecinize daha hızlı etki edebilirsiniz. Bu araştırmaların özgün nitelikte olması önemli bir husus! Araştırmalarınızın daha etkin olması için yabancı dilinizin yeterli olması gerekmektedir.
  • Akademisyen olmanın en önemli meziyeti bilimsel makaleler yazmaktır aslında. Akademik kariyer basamaklarını daha hızlı çıkmanızı sağlar. .
  • Çalıştığınız alanla ilgili bilimsel çalışmaları takip edip çıkarımlarda bulunarak yeni fikirler sunmanız gerekir.
  • Sık sık konferans, sempozyum, açık oturum, panel vb toplantılara katılmak! Bu toplantılarda çalışma yaptığınız alanla ilgili konuşmalar yaparak bilgiler vermeniz gerekmektedir. 

Akademisyen Olmak İçin Kaç Yıl Eğitim Almak Gerekir?

Lisans eğitimi 4 yıl, yüksek lisans eğitimi 2 yıl ve doktora eğitimi de 4 yıl olmak üzere toplam 10 yıl sürmektedir.

Akademik Personel Kadro İlanları Ne Zaman Açılmaktadır?

Yüksek lisans ve doktora başvuruları güz ve bahar dönemi olmak üzere iki defa açılmaktadır. Diğer kadrolar için ise başvurular genelde aralık ayında artış göstermekle birlikte net bir tarih bulunmamaktadır. İlanları sık sık ilgili sitelerden takip etmek gerekmektedir. Örneğin mayıs ayında kurulan bir üniversite için başvurular temmuz ayı gibi açılabilir.

Akademik Kadrolar

Uzmanlık:  Üniversitelerin çeşitli birimlerinde uzmanlık gerektiren bölümlerinde görevli kişilerdir. Daha çok laboratuvar ortamında çalışmalar yapılmaktadır.

Araştırma Görevlisi: Araştırma, inceleme ve deneylerde yardımcı olan kişidir. Aynı zamanda yetkili kişilerce verilen görevleri yerine getirir. Peki araştırma görevlisi tam olarak ne iş yapar? Sınav gözetmenliği yapar, ders verebilir (akademisyenin ders veremediği durumlarda), verilecek eğitimler için içerik oluşturması istenebilir..Aslında görevleri kurumdan kuruma değişmektedir. Yüksek lisans ya da doktora yaparken üniversitelerin araştırma görevlisi kadrosunda yer alabilirsiniz. Araştırma görevlisi olmak için gerekli koşullar ise şunlardır: okuduğunuz alanla ilgili bilgi ve birikim sahibi olmak, ALES puanı en az 70 ve yabancı dil puanınızın en az 50 olması gerekmektedir.

Doktora Öğretim Üyesi: Bu kadroda yer almak için doktora eğitiminizi tamamladıktan sonra bitirme tezi ve çalıştığınız alanla ilgili bir yayın yapmanız gerekmektedir. Yardımcı doçentlik kaldırılmıştır. Yardımcı doçentlik kadrosu yerine açılan kadro doktora öğretim üyesidir.

Doçentlik: Doktora öğretim üyesi olduktan sonra araştırmalar yapıp, makaleler yazıp ve derslere girmeniz gerekmektedir. Yaptığınız tüm bu çalışmalar sizlere belli bir puan kazandırmaktadır. Yeterli puana eriştiğinizde bu çalışmalarınızı bir dosya şeklinde üniversite rektörlüğüne göndermeniz gerekir. Doçentlik Komisyonu tarafından incelenen dosya uygunsa mülakata çağrılırsınız. Mülakatta başarılı olduktan sonra YÖK tarafından doçentlik kadrosu açılması durumunda başvurunuzu yapabilirsiniz.

Profesörlük: Doçent iken yaptığınız faaliyetlerden puan toplanır. Yeterli puana eriştikten sonra dosyanızı rektörlüğe göndermeniz gerekmektedir. Bu aşamada mülakat bulunmamaktadır. YÖK tarafından profesörlük kadrosu açılması durumunda başvurunuzu yapabilirsiniz.

Öğretim Görevlisi: Üniversitelerin Meslek Yüksek Okullarında ders veren kişilerdir. Bu kadroda yer almak  için en az yüksek lisans mezunu olmanız gerekmektedir. Aynı zamanda ALES puanınızın en az 70 , yabancı dil puanınızın ise en az 50 olması gerekmektedir.

Öğretim Elemanları:  Öğretim görevlisi, araştırma görevlisi,doçent,profesör,uzmanlık kadrolarının tümüne verilen terimdir.

Öğretim Üyesi: Doktorasını tamamlamış akademisyenlerden oluşur. Doçent, profesör kadrosunda yer alan kişilere denir.

Umarız sizler de akademisyenlik hayalinizi gerçekleştirip araştırmalar yapar, kendi alanınızda söz sahibi olur, hayat boyu öğrenme ve öğretme macerasına atılırsınız. Bu hayalinize ulaşırken sizlere yardımcı olmak istedik. Faydalı bir yazı olduğunu umut ediyoruz. Bu konuda size yardımcı olmasını düşündüğümüz Yüksek Lisans Hakkında Her Şey, ALES Hakkında Her Şey, Üniversite Tezi Nasıl Hazırlanır? ve Yurt Dışı Yüksek Lisans Rehberi yazılarımızı okumanızı tavsiye ederiz. Eğitim hayatınızda pırıl pırıl parlayacağınız başarılar elde etmeniz dileğiyle. Kendinize iyi bakın. Microfon Blog’u takipte kalın!