Gündelik hayatta, vaktimizin büyük bir çoğunluğunu internet ağları üzerinde geçirmekteyiz. İnternette dolaştığımız tüm mecralarda kendimizle ilgili dijital ayak izleri bıraktığımızı biliyor muydunuz? Bu yazımızda dijital ayak izinin ne olduğunu, dijital ayak izlerinin önemini ve dijital ayak izlerini nasıl korumak gerektiğinden bahsedeceğiz.
Günümüzde internetin her an ulaşılır olması kullanım miktarının da evrensel şekilde artmasına yol açmaktadır. Eğitimden iş hayatına, alışverişten bankacılık işlemlerine, sosyalleşmeden eğlenceye kadar pek çok alana dâhil olan internet ağları, geniş bir veri deposuna sahiptir. Kullanıcının etkileşimde bulunduğu sitelerden kişisel bilgilerine kadar pek çok detay bu veri depolarına kaydedilmektedir. Bu noktada “Dijital Ayak İzi” adı verilen kavram karşımıza çıkmaktadır.
Dijital Ayak İzi Nedir?
Dijital ayak izi, kullanıcıların interneti kullanırken çevrim içi ortamlarda bıraktıkları izlerdir. Sosyal medya etkinliklerinden, yüklenilen fotoğraflar ve videolardan, ziyaret edilen web sitelerinden, internetteki arama geçmişinden, e-postalardan ayrıca kullanılan yol güzergahlarından bile dijital veri tabanlarına izler bırakılır.
Dijital ortamlarda gerçekleştirilen işlemler sonucunda bazen farkında olarak bazen de farkında olmayarak dijital ayak izleri bırakılmaktadır. Dijital ayak izleri bu noktada iki sınıfa ayrılmaktadır:
Aktif Ayak İzi:
Aktif Dijital Ayak İzi, çevrim içi ortamlarda bilinçli olarak gönderilen tüm verilerdir. Örneğin:
- E-posta göndermek,
- Sosyal medya platformlarında fotoğraf veya video yüklemek,
- Herhangi bir uygulama kullanırken konumun erişimine izin verilmesi,
- Cihazlara uygulama yüklerken istenen izinlerin onaylanması…
Pasif Ayak İzi:
Pasif Dijital Ayak İzi, kullanıcının çevrim içi ortamlarda yarattığı istemsiz izlerdir ve tüm bu izlerin arka planını kaydeder. Örneğin:
- Kullanıcıların arama geçmişini, arama motorlarının kaydetmesi,
- Hedef kitleye yönelik hazırlanmış olan reklamlara tıklamak…
Dijital Ayak İzleri Neden Önemlidir?
Son yıllarda akıllı cep telefonları başta olmak üzere tüm cihazlarla internet ortamında daha çok vakit geçirildiğinden dolayı dijital faaliyetlerde de artış yaşanmıştır. Bu faaliyetler yapılan paylaşımlar, online ödeme işlemler vb. olarak sayılmaktadır. Gerçekleştirilen bu faaliyetlerin güven içinde yapılması tüm kullanıcılar için büyük önem taşımaktadır. Kullanıcıların paylaştıkları bilgiler kimlik, adres, banka hesap bilgileri, gizlilik gerektiren fotoğraflar ve kişisel her türlü bilgi olabilir. Bu önemli bilgiler kötü niyetli kişiler tarafından erişilebilir ve farklı şekilde kullanılabilir. Dolayısıyla özel bilgilerin paylaşımını sınırlama, mahremiyet gerektiren bilgileri sunmama, internet sitelerinde çerezlerin yaptırımlarını bilmek dijital ayak izi farkındalığını sağlayacaktır.
Dijital ayak izlerinin olumsuz yönleri olduğu kadar olumlu yönleri de vardır. Örneğin; kolluk kuvvetleri, suçluların veya mağdurların dijital ayak izlerini takip ederek pek çok suç olaylarını çözmektedir. Günümüzde dijital ayak izi bırakmamak pek mümkün olmasa da pozitif ayak izleri bırakarak bu durum avantaja çevrilmektedir.
Dijital Ayak İzinizi Koruyun
Günümüzde dijital ayak izi bırakmamak pek mümkün değil ancak alınan bazı önlemler sayesinde dijital ayak izleri azaltılmaktadır. Bu izleri azaltmak için neler yapılmaktadır, gelin bakalım.
- Kullandığınız tüm sosyal medya platformlarını ve üyesi olduğunuz internet sitelerini ilk açtığınız ayarlarla kullanmayın.
- Profesyonel ve kişisel hesaplarınızda kullandığınız e-posta adresleriniz farklı olsun.
- Hesaplarınızda kullandığınız şifreler aynı olmasın. Şifrelerinizde güçlü parolalar kullanın. Ayrıca 3 ya da 6 ay gibi belli periyotlarda şifrelerinizi değiştirmeyi unutmayın.
- Herkese açık Wi-Fi ağlarına bağlanmaktan kaçının ve kendi internet bağlantınızı bilmediğiniz kişilerle paylaşmayın.
- Dijital ayak izinizi kontrol etmek için arama motorlarından adınızı girerek hakkınızdaki bilgileri kontrol edin.
- Kişisel bilgilerinizi paylaştığınız veri miktarını azaltın.
- Sosyal medya platformlarında aşırı paylaşımda bulunmaktan kaçının.
- Güvenli web sitelerini tercih edin. Bir web sitesinin güvenli olduğundan emin olun. URL, http:// yerine https:// ile başlamalıdır (“s” güvenli anlamına gelir ve sitenin güvenlik sertifikasına sahip olduğunu gösterir.)
İşte dijital ayak izlerini bu şekilde düzenleyebilirsiniz. Dijital ayak izi nedir? Nasıl düzenlenmektedir? Konumuzun sonuna geldik. Eğer diğer içeriklerimize ve haberlerimize ulaşmak istersen seni Microfon Blog sayfamızdaki yazılarımızı okumaya davet ediyoruz. Teknoloji ile ilgili diğer yazılarımızı buradan okuyabilirsiniz.