Herkese yeniden merhaba! Bugün sizlerle yaşam kalitemizi oldukça olumsuz etkileyen, nörolojik tabanlı mental bir bozukluk hakkında konuşacağız; dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu. Çocukluk döneminde yaşanan beyin hasarları; gebelik sırasında annenin sigara, alkol, ilaç ve uyuşturucu kullanması ile ekonomik şartlar gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilen DEHB sıklıkla karşılaştığımız bozukluklardan biridir. Bazen hepimiz odaklanma, organize etme ya da çalışma problemleri yaşarız fakat bu bizi DEHB‘li yapar mı? Elbette hayır! O zaman gelin birlikte dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunu Microfon Blog’ta inceleyelim!
DEHB Nedir?
Daha çok çocukluk çağında kendini gösteren dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu nörobiyolojik/nöropsikiyatrik bir bozukluktur. İnsan beynindeki kimyasal maddelerin fonksiyonlarındaki farklılıklar nedeniyle oluşur. Çocuklarda yaygınlığı %3-7 arasında değişen bu bozukluk kendini genel olarak dikkat eksikliği, hareketlilik ve dürtüsellik olarak gösterir. Yetişkinlerde ise duygudurumda değişkenlik, kızgınlık, stresi tolere edememe, alınganlık ve organize olamama gibi ölçütleri bulunmaktadır. Dolayısıyla yetişkinler sosyal ilişkilerinde, eğitim hayatlarında ya da iş yerlerinde sorun yaşarlar. Dikkat eksikliğinin önde geldiği tip; hareketlilik ve dürtüselliğin önde geldiği tip ve birleşik tip olmak üzere üç ana başlığa ayrılır. DEHB tanısı konulabilmesi için belirtilerin en geç 12 yaşından önce kendini göstermesi beklenir. Aynı zamanda farklı ortamlarda sorunlara yol açıp açmadığı ve kaç ay boyunca var olduğu tespit edilmelidir.
DEHB Belirtileri Nelerdir?
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite belirtileri yaş, cinsiyet, ortam koşullarına ve bireysel farklılıklara göre çeşitlilik gösterir. Belirtilerin şiddeti ve sayısı aynı zamanda yetişkinliğe gelindiğinde yaşanabilecek psikososyal sorunların öngörülmesi hakkında yardımcı olur. Yani çocukluk çağında teşhis konulması ilerleyen dönemlerde kişilik bozukluğu görülebileceği anlamına gelir. Örneğin sosyal ilişkilerde bozukluk, iş yerinde performans düşüklüğü, depresyon ve düşük özgüven gibi problemlere neden olur. Ayrıca psikiyatrik bir bozukluğun eşlik ettiği DEHB’ de suça karışma ve antisosyal davranışlar gibi daha ağır tablolar ile karşılaşılır. Peki genel olarak DEHB’li bir bireyde gözlenen semptomlar nelerdir? Belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz;
-Hiç durmadan ve sürekli hareketlilik durumu
-Dikkatin kolayca dağılması
-Detaylara odaklanmada güçlük çekme
-Sorumlulukların yerine getirilmesinde zorlanma
-Yapılacak işleri organize etmekte güçlük yaşama
-Bir işi tamamlamadan diğer işlere geçiş yapma
-Bir başkasını dinleme konusunda zorlanma
-Bekleme sırasında zorlanma
-Çok fazla düşünmeden konuşma
-Risk alma eğiliminin yüksek olması
-Eşyalarını kaybetme ya da sürekli başka yerlerde bulma
-Uzun süreli çaba gerektiren eylemlerde (kitap okumak, film izlemek vs) zorlanma
-Ders çalışamama, ödev yapamama
DEHB Tedavisi
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun tedavisinde erken teşhis oldukça önemlidir. Bu noktada tedavi semptomlara, yaşa, cinsiyete ve çeşitli faktörlere göre değişiklik gösterir. Çocukluk çağında teşhis edilen DEHB tedavisi multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Dolayısıyla psikiyatrist, aile ve çocuğun yakın çevresi eş zamanlı olarak hareket etmelidir. İlaç tedavisi, psikoterapi, davranış terapisi, neurobiofeedback ve yaşam tarzı değişiklikleri gibi yöntemler mevcuttur. İlaç tedavisinde genel olarak stimülanlar ya da non-stimülan ilaçlar tercih edilir. Ek olarak belirtilerle başa çıkabilmek adına bireysel ya da aile terapisi uygulanır.
Sıraladığımız semptomlar günümüz dünyasında birçok insanda var olan belirtilerdir. Fakat bozukluk boyutunda olabilmesi için uzmanlar tarafından teşhis konulması gerekmektedir. Yine de dikkat dağınıklığım var diyorsanız sizler için sayfamızdaki birkaç yazıyı ekliyorum! Bir yazımızın daha sonuna geldik sevgili Microfon Blog okurları! Başka bir yazıda görüşmek üzere…
-Dikkat Dağınıklığı: Neden Dikkatimiz Çabuk Dağılıyor?
