Sürdürülebilir mimarlık, ekolojik tasarım ve yeşil bina teknolojileri iklim değişikliğinin gündemde olduğu bu son zamanlarda oldukça önemli hale gelen konular olmaya başlamıştır. Sürdürülebilirlik ve mimarlık aslında çevre ile ilişkilidir. Ekolojik tasarım ve yeşil bina kavramı sürdürülebilir mimarlığın tamamlayıcı etkenleridir. Ancak günümüzde yeşil bina kavramı yanlış tariflenen bir konudur. Kavramlar ve konu hakkında detaylı bilgiler için Microfon olarak sizlere bir yazı derledik!
Mimaride Sürdürülebilirlik
Sürdürülebilirlik, “karşısına rağmen değil, tüm faktörleri dikkate alarak” yaşamı sürdürme amacını taşır.
- Yerleşim yerlerinde yaşayan her bireyin, insan onuruna yakışır bir yaşam kalitesine erişimini hedefler.
- Teknik uygulamalarda, insanların sosyal, kültürel ve estetik ihtiyaçlarına saygılı bir yaklaşım benimser.
Sürdürülebilir mimarlıkta üç alt gösterge öne çıkmıştır. Bunlar; ekolojik , ekonomik ve sosyal & kültürel sürdürülebilirliktir. Sürdürülebilirlik, mimari anlamda, bina programının oluşturulması aşamasından başlar. Bourdeau’ya (1999) göre, sürdürülebilirlik yaklaşımının amacı; – kısa, orta ve uzun vadeli kazançları ortaya koyup gerçekleştirmek ve – teknik bilgi, yöntemleri ve diğer aşamalarda elde edilen deneyimleri ön tasarım süreci ile nasıl bütünleştirileceğini belirlemek olarak özetlenmektedir.
Sürdürülebilirlik İçin Ekolojik Tasarım
Herhangi bir ürün veya hizmet tasarlanırken, her türlü çevresel etkinin azaltılması ve önlenmesine yönelik bilinçle hammadde/enerji kullanımını minimize edecek şekilde hareket edilmesidir. Eko-tasarım terimi, yeşil tasarım, çevre dostu tasarım, sürdürülebilir tasarım, doğaya uyumlu tasarım, yaşam döngüsü tasarımı, yaşam döngüsü mühendisliği, çevresel duyarlı tasarım ve üretim gibi birçok kavramın yerine kullanılmaktadır. Elbette Bu terimlerin çoğu kapsam olarak birbirinden farklı olsa da, hepsinin ortak amacı çevreyi korumak olduğu için birbirleriyle sıklıkla değiştirilebilirler. Kavramın daha net anlaşılabilmesi için detaylı bir şekilde bakalım!
Eko-tasarım, daha iyi tasarım ile ürünün tüm yaşam döngüsü boyunca çevresel etkilerin azaltılmasıdır. Ürüne ait kalite, fiyat, güvenlik gibi faktörlerle birlikte çevresel etkisinin de hesaplanmasıdır. Ürünün henüz hammadde aşamasındayken çevreye etkisinin araştırılması ve üretim sürecinin bu şekilde planlanmasıdır.
Net sıfır nedir?
Ekolojik tasarım ve sürdürülebilirlik çalışmalarında net 0 karbon hedefi oluşturulmuştur.
İnsan kaynaklı faaliyetler nedeniyle atmosfere salınan ve sera etkisine neden olan karbondioksit, metan, azot oksit gibi gazların miktarını yeryüzü tarafından doğal olarak emilen sera gazı miktarıyla eşitlemek anlamına geliyor. Bir başka ifadeyle net sıfır, atmosfere yeni emisyonlar eklememek demek. Yani salım devam edecek ama bu, atmosferden eşdeğer miktarda gaz emilerek dengelenecektir.
Neler Yapabiliriz?
- Fosil yakıtların kullanımını mümkün olduğunca sıfıra indirgemek.
- Enerji, tarım, ulaşım ve sanayi sektörleründe enerji tasarrufuna ve yeşil enerjiye yatırım yapmak.
- Ormanları ve bitki örtüsünü restore etmek.
- Karbon yakalama teknolojilerine yatırım yapmak.
Net sıfır hedefi kapsamında özellikle Singapur gibi ada ülkelerinde yeşil binalar ve yeşili mimaride sık kullanmak gibi tasarım fikirleri çoğalmıştır.
Yeşil Binalar
Bir yapının yaşam döngüsü boyunca (planlama, tasarım, inşaat, işletme, bakım, yenileme ve yıkım aşamalarında) çevresel uyum ve doğal kaynakların etkili bir şekilde kullanımını sağlama amacını taşır.
- Araziyi en uygun şekilde değerlendiren,
- Dönüşebilen ve geri kazanılabilen malzemeleri kullanan,
- Fosil yakıtları olabildiğince az tüketen,
- Gün ışığından maksimum şekilde yararlanan,
- İç hava kalitesini denetleyen,
- Isıtma, soğutma ve aydınlatma giderlerinde tasarruf sağlayan,
- Yağmur suyu toplama ve arıtımına önem veren,
- Katı atık yönetimini teşvik eden, binalara yeşil binalar diyebiliriz.
Yeşil bina, binanın yaşam döngüsü boyunca çevre sorumluluğunda ve kaynak açısından verimli olan işlemlerin yapısını ifade eder. Dolayısıyla planlamadan tasarıma, inşaat, işletme, bakım, yenileme ve yıkıma kadar çevresel etki dikkate alınır.
USGBC, LEED yeşil bina değerlendirme sistemi binaların çevresel performansını iyileştirmeyi amaçlayan kriterleri hazırlamış ve onaylamıştır. İlk çıktığından bu yana, LEED dünya genelinde ön plana çıkmıştır. Mevcut binalarda değerlendirme sistemlerine yer vermeye devam etmiştir. LEED Sertifikası günümüzde en geçerli yeşil bina sertifikasıdır.
Yeşil Bina Örnekleri
İncelemek isterseniz sizin için bir kaç yeşil bina örneği bırakıyoruz!
- Bosco Verticale (Milan, Italy)
- Pixel Building (Melbourne, Australia)
- CopenHill (Copenhagen, Denmark)
- ACROS Fukuoka Prefectural International Hall (Fukuoka, Japan)
Ayrıca sürdürülebilir yaşam ve doğa hakkında daha fazla bilgi almak için Microfon Blog’ta bulunan Sürdürülebilir Yaşam yazımızı inceleyebilirsiniz.